O‘zbekiston Markaziy banki 24-aprel kuni bo‘lib o‘tgan boshqaruv yig‘ilishi yakunlari bo‘yicha bazaviy stavkani yillik 14 foiz darajasida saqlab qolish to‘g‘risida qaror qabul qildi.
Qabul qilingan qaror inflyatsiya va inflyatsiya kutilmalarini barqaror pasayish tendentsiyasiga qaytarish va o‘rta muddatli istiqbolda 5 foizlik ko‘rsatkichga erishish uchun sharoit yaratishga qaratilgan.
Yil boshidan buyon umumiy inflyatsiya darajasi o’sish tendentsiyasiga kirdi va mart oyida yillik ko’rsatkichda 10,3 foizni tashkil etdi. Shu bilan birga, bazaviy inflyatsiya ham tezlashuvda davom etib, yillik 8,1% ni tashkil etadi. Bu esa, o’z navbatida, taklif omillari bilan bir qatorda, talab omillarining ham kuchayib borayotgan ta’sirini aks ettiradi.
Mart oyida aholi va tadbirkorlik subyektlarining yoqilg‘i-energetika resurslari bilan ta’minlash yaxshilangani, shuningdek, valyuta kursining nisbiy barqarorligi tufayli inflyatsiya kutilmalari pasayganiga qaramay, ular joriy inflyatsiya sur’atlaridan yuqoriligicha qolmoqda.
2024-yilda amalga oshirilgan energiya narxlarini liberallashtirishning birlamchi samarasining tugashi ikkinchi chorak oxiriga kelib, inflyatsiyaga pasayuvchi taʼsir koʻrsatadi. Bundan tashqari, xalqaro savdo shartlarining yomonlashuvi global iste’mol narxlarining o’sishi, ishlab chiqarish xarajatlarining oshishi va tashqi inflyatsiya bosimining kuchayishi xavfini oshiradi.
Yangilangan prognozlarga ko’ra, 2025 yil oxiriga kelib, umumiy inflyatsiya darajasi prognoz koridorining yuqori chegarasiga yaqin bo’lishi kutilmoqda – 7-8 foiz.
Birinchi chorakda yalpi iste’mol va investitsiya faolligining o’sishi hisobiga iqtisodiy o’sish 6,8 foizgacha tezlashdi. Transchegaraviy pul o’tkazmalarining kuchli o’sishi va tezlashtirilgan kreditlash ham yalpi talabni qo’llab-quvvatlamoqda.
Yuqori iqtisodiy faollik tufayli yalpi ichki mahsulotning o‘sish tendentsiyasi 2025 yilda davom etishi va yil oxiriga kelib taxminan 6 foizni tashkil etishi kutilmoqda. Shu bilan birga, xususiy investitsiyalar iqtisodiy o’sishga, tovarlar va xizmatlar ko’rsatish hajmini kengaytirishga yordam beradi.
2025-yil boshidan buyon real samarali ayirboshlash kursi asosiy savdo hamkorlari valyutalarining mustahkamlanishi va ularning valyutalariga nisbatan soʻm kursining nisbiy barqarorligi fonida uning oʻrta muddatli tendentsiyasi doirasida shakllandi.
Pul-kredit shartlarining amaldagi qat’iyligini saqlab qolish kreditlash hajmining o’rtacha o’sishiga va depozitlar o’sishining yuqori sur’atlarini ta’minlashga yordam beradi, bu esa, o’z navbatida, yalpi talabni muvozanatlash va monetar omillarning inflyatsiyaga ta’sirini kamaytirishga yordam beradi.
Yuqoridagi omillarni hisobga olgan holda, oʻrta muddatli istiqbolda narxlar barqarorligini taʼminlash maqsadida Markaziy bank Boshqaruvi asosiy stavkani yillik 14,0 foiz darajasida oʻzgarishsiz saqlab qolish toʻgʻrisida qaror qabul qildi.
Markaziy bank oʻrta muddatli istiqbolda maqsadli 5 foizlik inflyatsiya darajasiga erishish uchun monetar sharoitlarning yetarli darajada qattiqligini taʼminlaydi.
May oyida kutilayotgan energiya narxlarini liberallashtirishning navbatdagi bosqichining inflyatsiyaga ikkilamchi ta’siri va inflyatsiya kutilmalaridan kelib chiqib, pul-kredit shartlari qayta ko’rib chiqilishi mumkin.
