Iqtisodchi Timurmalik Elmurodov Telegram kanalida taksi haydovchilari uchun hududiy cheklovlar va bu iqtisodiyotga qanday ta’sir qilishi haqida fikr bildirdi.
Taksi haydovchilari shaxsiy litsenziya olishlari va unda ishlash mintaqasini ko‘rsatishlari shart. Faqat uning doirasida va qo‘shni hududlarda yo‘lovchi tashish mumkin. Mintaqa avtomobil raqami asosida aniqlanadi. Ya’ni, Nukus raqamli odam Samarqand, Toshkent, Farg‘ona va hokazolarda ishlay olmaydi.
Iqtisodchining fikricha, qaror narxlarning oshishiga ta’sir qiladi, ayniqsa Toshkentda. Poytaxtdagi sayohatlarning taxminan 30-35 foizini mintaqaviy raqamli haydovchilar shaharda o‘z faoliyatini to‘xtatishi bilanoq amalga oshiradi — taksi haydovchilari soni kamayadi va talab yuqori bo‘lib qoladi.
“Bu farq narxlarning oshishiga olib keladi, chunki taksi haydovchilari qancha kam bo‘lsa, narx shuncha yuqori bo‘ladi. Iqtisodiyot qonunlarini aldab bo‘lmaydi”, — dedi iqtisodchi.
Narxlar ortidan ishsizlik ortadi, ayniqsa Toshkentdan tashqarida. Poytaxtda viloyatlardan kelgan minglab odamlar ishlaydi, o‘n minglab odamlar ishsiz qolishi mumkin.
“Boshqa hududlarni ham qo‘shib hisoblaganda, 40 mingga yaqin odam odatiy daromadsiz qoladi. Bu juda ko‘p”, — deyiladi xabarda.
Narxlar va ishsizlikning oshishi ham «yashirin» iqtisodiyotning o‘sishiga olib keladi. Yangi qoidalarga nafaqat haydovchilar, balki servislar ham rioya qilishi shart – agar ular Toshkentda mintaqaviy raqamli haydovchilarga buyurtma bersa, buning uchun jazoga tortiladi.
Shu bilan birga, hammamiz yaxshi tushunamizki, odamlar Toshkentga yaxshi hayot uchun taksiga kelishmaydi. Bu majburiy chora, chunki poytaxtda daromad ko‘proq, talab ko‘proq.
“Qonuniy ishlash imkoniyatidan mahrum bo‘lgan odamlar noqonuniy ishlashga — yo‘l bo‘yida yo‘lovchilarni “bombardimon” qilishga, ushlashga o‘tadi. Daromadlar kamroq, soliqlar kamroq, xatarlar ko‘proq bo‘ladi”, — dedi iqtisodchi.
Timurmalik Elmurodov bu faqat uchta kafolatlangan oqibat ekanini aytdi, ammo yangi qoidalar odamlar, iqtisodiyot, kompaniyalar, ishbilarmonlik muhitiga zarar yetkazayotgani aniq.
Bu cheklovlar umuman nimaga qaratilganligi noma’lum. Tirbandlik kamaytirilsinmi? Ular mashinalar ko‘pligidan emas, jamoat transporti kamligidan paydo bo‘lmoqda. Ko‘priklar, keng yo‘llar, chorrahalar — bularning barchasi tirbandliklarning sababi, taksilar emas. Taksi haydovchilari ustidan nazorat kuchaytirilsinmi? Shunday qilib, bu soha shundoq ham to‘liq raqamlashtirilgan, hamma narsa kaftdagidek ko‘rinib turibdi.
“Shunisi aniqki, taksi bozori endigina oyoqqa turishni boshlagan, odamlar esa nihoyat “ajdar qonunlari” olib tashlangani uchun soyadan chiqishgan. Endi esa hammasi orqaga keta boshlaydi”, — deya xulosa qildi mutaxassis.
Eslatib o‘tamiz, XDP taksichilar faoliyatiga qo‘yilgan cheklovlarni bekor qilishni boshlagandi. O‘zgarishlarni muhokama qilish uchun transport vazirini Oliy Majlisga chaqirishgan.
