Qonunchilik palatasi O‘zbekiston Markaziy banki raisi Timur Ishmetovga bank tizimini isloh qilish va davlat ulushlarini xususiylashtirish strategiyasini amalga oshirish monitoringi jarayonidagi muammolar yuzasidan parlament so‘rovi yubordi.
Qonunchilik palatasining Byudjet va iqtisodiy masalalar qo‘mitasi vakili Sharofiddin Nazarovning ta’kidlashicha, bank sektorida davlat ulushini kamaytirish bo‘yicha e’lon qilingan maqsadlarga qaramay, “bugungi kunda u yuqori darajada qolmoqda”.
“Ayniqsa, “O‘zsanoatqurilishbank”, “Asakabank” va “Aloqabank” kabi aksiyadorlik-tijorat banklaridagi davlat ulushlarini xususiylashtirish jarayoni nihoyatda sust borayotgani yaqqol ko‘zga tashlanmoqda”, — dedi ma’ruzachi.
Uning ta’kidlashicha, davlat ishtirokidagi banklarning biznes modeli asosan korporativ mijozlarga yo‘naltirilgan, nobank moliya tashkilotlari esa rivojlanmagan, raqamlashtirish va innovatsiyalar darajasi pastligicha qolmoqda.
Strategiyaga ko‘ra, 2025-yilga borib davlat ulushi mavjud banklar aktivlarining jami bank xizmatlari hajmidagi ulushi 60 foizga yetkazilishi kerak edi. Biroq, 2025-yil 1-iyul holatiga ko‘ra, u atigi 35 foizni tashkil etadi.
Bundan tashqari, bugungi kunda yangi tashkil etilgan kredit tashkilotlarining aksariyati Toshkent shahri va viloyat markazlarida joylashganligi sababli qishloq joylarda ularning xizmatlaridan foydalanish imkoniyati cheklangan. Bu esa bank-moliya xizmatlari ommabopligini oshirish, ularni barcha aholi punktlarida ko‘rsatishni ta’minlash bo‘yicha qo‘shimcha choralar ko‘rishni taqozo etmoqda.
Shuningdek, aholidan kelib tushgan murojaatlar bank kartalaridan foydalangan holda firibgarliklarning oldini olish, xususan, bank tizimida zamonaviy himoya tizimlarini joriy etish va axborot xavfsizligini lozim darajada ta’minlash bo‘yicha kechiktirib bo‘lmaydigan choralar ko‘rish zarurligini ko‘rsatmoqda.
Shu munosabat bilan qo‘mita Markaziy bankka bir qator savollar bilan murojaat qildi, jumladan:
- davlat ishtirokidagi banklarni kompleks transformatsiya qilishning borishi to‘g‘risida;
- kredit portfeli sifatini yaxshilash va tavakkalchiliklarni boshqarish chora-tadbirlari to‘g‘risidagi;
- aholi va kichik biznes uchun masofaviy xizmatlarni rivojlantirish to‘g‘risida;
- jismoniy va yuridik shaxslarga imtiyozli kreditlar berishda yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan korrupsiyaviy xavf-xatarlarga qarshi kurash haqida.
Eslatib o‘tamiz, Markaziy bank bozorning barcha ishtirokchilariga bo‘lib-bo‘lib to‘lash to‘g‘risidagi ma’lumotlarni kredit byurolariga taqdim etish majburiyatini yuklashni, shuningdek, xizmatlarning ortiqcha to‘lovlar to‘g‘risidagi to‘liq ma’lumotlarni oshkor qilish majburiyatini belgilashni taklif qilgan edi.
