Лион-1 университети ва Квебекдаги Лавал университети тиббий статистиклари пандемия бошида COVID-19ʼни даволаш учун гидроксихлорохиндан фойдаланиш камида 17 минг кишининг ўлимига олиб келганини аниқлади — бу фақат ўша мамлакатлардаги ҳисоб-китобларга асосланган.
Ушбу модда 2020 йилнинг биринчи ярмида кенг қўлланилган, аммо ўша пайтда унинг ковидга қарши самарадорлиги ҳақида клиник далиллар йўқ эди. Вақт ўтиши билан препарат нафақат фойдасиз, балки соғлиқ учун зарарли экани ҳам маълум бўлди. Терапияни тайинлашда далиллар тамойилларига риоя қилиш муҳимлигини кўрсатадиган тадқиқот «Biomedicine & Pharmacotherapy» журналида чоп этилди.
Кўпгина мамлакатларнинг расмийлари ковидни гидроксихлорохин билан даволашга рухсат беришга шошилди, янги тадқиқот эса бу ҳолат ўн минглаб инсонларнинг ҳаётига зомин бўлганини исботлади.
Биотиббиёт ва фармакотерапия бўйича янги мақола муаллифлари таъкидлаган муаммо шундаки, гидроксихлорохинни клиник тадқиқотларда қўллаш билан бир қаторда, кўплаб мамлакатларда у деярли дарҳол даволаниш учун буюрила бошланди.
Тадқиқотчилар ушбу препаратнинг натижаси қандай бўлгани ва унинг самарадорлигини тўғри синовдан ўтказмасдан фойдаланиш қарорининг нархи қанча эканини аниқлашга қарор қилди. Бунинг учун улар иккита асосий маълумотлар гуруҳидан фойдаланган:
касалхонага ётқизилганлар, дори-дармонларни қабул қилган ва беморларнинг ўлими тўғрисидаги маълумотлар;
гидроксихлорохин ва хлорохиндан фойдаланиш ўлим хавфини қанчалик ошириши ҳақидаги маълумотлар.
Тадқиқотнинг манба маълумотлари ПубМед илмий маълумотлар базасида мавжуд бўлган барча нашрлар бўлиб, терапия пайтида дори рецептлари ҳақидаги маълумотлар жуда кам сонли шифохоналар ва мамлакатлар учун олинган. Якуний рақамларга фақат Бельгия, Франция, Италия, Испания ва Туркияда қайд этилган ўлимлар киради ва уларнинг аксарияти (деярли 13 минг ўлим) АҚШга тегишли.
Муаллифларнинг таъкидлашича, улар гидроксихлорохиндан фойдаланиш 16 990 кишининг ўлимига олиб келганини аниқлашга муваффақ бўлди. Яна бир бор таъкидлаш керакки, бу ўлимларнинг номи бўйича рўйхати эмас, балки ишонч оралиғига эга статистик ҳисоб: 95% эҳтимоллик билан ўлганлар сони 6267 дан 19256 кишигача.
Муаллифларнинг тан олишича, олинган қиймат айсбергнинг фақат учи, чунки кўпчилик мамлакатларда дори рецептлари тўғрисидаги маълумотлар топилмади.
