Сиздан кейин қоладиган чиқиндиларни саралаш ҳақида ҳеч ўйлаганмисиз? — Келинг, ушбу долзарб ва кенг кўламли ечимни биргаликда топамиз.
Нима учун чиқиндиларни саралаш жуда муҳим?
Полигонларни қисқартириш: Сараланмаган чиқиндилар кўп асрлар давомида парчаланиб, тупроқ ва ерости сувларини заҳарлайдиган (масалан, аккумуляторлар, пестицидлар, электроника ва бошқалар) полигонларга юборилади.
Ресурсларни тежаш: Кўпгина маҳсулотлар ишлаб чиқариш учун қимматбаҳо табиий ресурсларни талаб қилади: сув, ёғоч, пластмасса, қазиб олинадиган ёқилғи ва бошқаларни қайта ишлаш бу ресурсларни қайта ишлатишга имкон беради, бу уларни қазиб олиш заруратини камайтиради.
Энергияни тежаш: Қайта ишланган материаллардан маҳсулотлар ишлаб чиқариш одатда бокира материаллардан камроқ энергия талаб қилади. Чиқиндиларни саралаш орқали биз энергия ресурсларини тежаймиз.
Ифлосланишни камайтириш: Чиқиндиларни полигонларда ёқиш иссиқхона газлари ва бошқа ифлослантирувчи моддаларни чиқаради, бу эса ҳавонинг ифлосланишига олиб келади.
Иш ўринларини яратиш: Қайта ишлаш саноати қайта ишланган материаллардан маҳсулотларни йиғиш, саралаш, қайта ишлаш ва ишлаб чиқаришда янги иш ўринларини яратади.
Иқтисодий фойда: Баъзи материалларни қайта ишлаш даромад келтириши мумкин. Чиқиндиларни саралаш ва қайта ишланадиган нарсаларни топшириш орқали сиз нафақат атроф-муҳитга ёрдам беришингиз, балки сараланган чиқиндиларни улар қабул қилинадиган пунктларга топширсангиз, озгина пул ишлашингиз мумкин.
Огоҳликни ошириш: Чиқиндиларни саралаш — бу экология ҳақида кўпроқ маълумот олишнинг осон йўли ва чиқиндиларимизни қандай камайтиришимиз ва табиатимизнинг ўсиши ва яшил бўлишига ёрдам беришимиз мумкин.
Келажак авлодни тарбиялаш: Оила даражасида чиқиндиларни саралаш болаларга сайёрамизга ғамхўрлик қилиш ва уни тоза сақлашга ёрдам бериш муҳимлигини кўрсатишнинг ажойиб усули ҳисобланади.
Ишни нимадан бошлаш керак?
Ҳар хил турдаги чиқиндилар (қоғоз, пластмасса, шиша, металл, озиқ-овқат чиқиндилари) учун махсус идишлар ёки челакларни сотиб олинг. Моғор ва ҳоказоларнинг пайдо бўлишига йўл қўймаслик учун қайта ишланадиган материалларни топширишдан олдин яхшилаб ювиб ташланг ва қуритинг. Сизнинг ҳудудингизда қайта ишлаш пунктлари қаерда жойлашганини билиб олинг. Дўстларингиз ва оилангизга чиқиндиларни саралашнинг афзалликлари ҳақида айтиб беринг, улар ҳам сайёрани яхшироқ жойга айлантиришга ёрдам беради. Биз биргаликда дунёни тоза жойга айлантира оламиз ва уни келажак авлодлар учун сақлаб қола оламиз!
Ўзбекистон ва экотизим
Республикамизда тозаликни сақлашга кўмаклашувчи ташкилотлар кўп. Ўзбекистонда экологик ҳаракат, O’EP, ECO-GEO, ECOSAN, ECO Loyiha ва ўндан ортиқ ташкилотлар бор.
Улар атроф-муҳитни ўрганиш, табиатни муҳофаза қилиш ва экотизимни ривожлантириш технологияларини ишлаб чиқишда ёрдам беради.
Улар экотизим манфаати учун хайрия ишларини олиб борадиган кўплаб тадбирлар мавжуд ва сиз табиатга ёрдам бериш орқали ҳам иштирокчи бўлишингиз мумкин.
Ўзбекистонда одамларни ёллаб, табиатга ахлатдан халос бўлишга ёрдам берадиган ва бунинг учун кўплаб фойдали ишларни амалга оширувчи кўнгилли ташкилотлар кўп. Сиз улар ҳақида онлайн маълумот олишингиз ва иштирок этишингиз мумкин.
Муҳаррир эслатмаси:
Эслаб қолинг! Ҳар бир инсоннинг кичик қадамлари ҳам катта ўзгаришларга олиб келиши мумкин. Чиқиндиларни саралаш оддий, аммо жуда муҳим вазифа бўлиб, у бизнинг дунёмизни яхшироқ жойга айлантира олади. Келинг, сайёрамизга биргаликда ғамхўрлик қилайлик!
Мақолани Нозима Қаҳҳорова тайёрлади.
