Soʻnggi paytlarda ijtimoiy tarmoqlarda kriptovalyuta savdosidan bir necha million dollar ishlab topgan oʻsmir faoliyati bilan bogʻliq jinoyat ishi qizgʻin muhokama qilinmoqda. Gap ommaviy axborot vositalarida “iqtidorli yigit” deb atalgan 17 yoshli Buxoro fuqarosi haqida bormoqda.
Biroq, IIV axborot xizmati boshligʻi Shohrux Gʻiyosovning taʼkidlashicha, bu yigit “virtual valyutachi”ning odatiy faoliyati bilan shugʻullangan - foydalanuvchilarga Telegramdagi yopiq kanallar va guruhlar orqali kriptovalyuta sotib olish va sotishda yordam bergan.
“Virtual valyutachilar” faoliyati
Bugungi kunda Telegramda anonim kanallar va foydalanuvchilar kriptovalyuta sotib oladigan va sotadigan guruhlar faol faoliyat yuritmoqda. Ushbu kanallarda sotuvchilar va xaridorlar bir-birini topib, elektron pullarni kriptovalyutaga yoki aksincha ayirboshlaydi. Bunday operatsiyalar “virtual valyutachilar” yordamida amalga oshiriladi.
Ular oʻz xizmatlari uchun oʻtkazilgan mablagʻlar summasining 0,1-2% miqdorida komissiya oladilar. Shu bilan birga, tarjimaning anonimlik darajasi qanchalik yuqori boʻlsa, komissiya shunchalik yuqori boʻladi.
Bunday operatsiyalar uchun “virtual valyutachilar” bir kriptovalyutani boshqasiga almashtirish yoki uni naqd pulga (dollar, yevro, rubl va boshqalar) konvertatsiya qilish imkonini beruvchi Binance kabi ixtisoslashgan platformalardan foydalanadilar.
“Virtual valyutachilar” faoliyati bilan bogʻliq xatarlar
Afsuski, yirik firibgarlar, shuningdek, giyohvand moddalar, qurol-yarogʻlar, odamlar va bolalar pornografiyasi savdosiga ixtisoslashgan jinoiy guruhlar hisob-kitoblar uchun anonim kripto-aktivlardan tobora koʻproq foydalanmoqda. Terrorchi tashkilotlar ham oʻz harakatlarini moliyalashtirish uchun kriptovalyutalardan foydalanmoqda.
Buning sababi shundaki, kriptovalyuta dunyoning istalgan nuqtasiga tez va anonim pul oʻtkazish imkonini beradi. “Virtual valyuta ayirboshlashchilar” ongli ravishda yoki ongsiz ravishda bu kabi jinoyatlarda vositachilik qilishmoqda, bu esa jiddiy xavotir uygʻotmoqda.
“Virtual valyuta agenti” faoliyati toʻgʻrisidagi ishni tekshirish
Yuqoridagi jinoyat ishida gumonlanuvchi 17 yoshli Z.M. yetti oy davomida Binance platformasi orqali 34 mlrd soʻmlik 4 mingdan ortiq shubhali operatsiyalarni amalga oshirgan. Bu xizmatlari uchun u vositachilik haqi olardi.
Ushbu operatsiyalar tahlili shuni koʻrsatdiki, mablagʻlarning katta qismi pensiya, ish haqi va onlayn kredit kartalaridan kelib tushgan. Ushbu mablagʻlar firibgarlik yoʻli bilan olingan va ularni legallashtirish va izlarini yashirish uchun ishlatilgan, degan shubhalar mavjud.
Aybsizlik prezumpsiyasi prinsipiga toʻliq rioya qiladigan tergov va sud uzil-kesil javob beradi.
Jamoatchilik fikri va tergov
Ayrim ijtimoiy tarmoq foydalanuvchilari mazkur jinoyat ishi boʻyicha maʼlumotlarni tarqatish orqali jamoatchilikni chalgʻitib, xolis tergovga xalaqit bermoqda. Ish materiallaridan foydalanish imkoniga ega boʻlmasdan va qonunchilik talablarini bilmasdan, ular noprofessional va populistik bayonotlarni berishmoqda, dedi Gʻiyosov.
