Xitoyning DeepSeek kompaniyasi bepul DeepSeek-R1 chat-botini taqdim etdi, u AQSH, Buyuk Britaniya va Xitoydagi Apple App Storeʼda eng mashhur ilovaga aylandi. Yangi AI-assistent nafaqat fikrlash qobiliyati boʻyicha bir qator testlarda Amerikaning ChatGPT kompaniyasidan oʻzib ketdi, balki Silikon vodiysidagi investorlar orasida vahima uygʻotdi.
DeepSeek-R1 ochiq kodli DeepSeek-V3 modelida qurilgan. Kompaniya maʼlumotlariga koʻra, uni ishlab chiqish 6 million dollardan kamroq mablagʻga tushdi, bu texnologiyaga milliardlab dollar sarmoya kiritadigan raqobatchilarning shunga oʻxshash yechimlaridan ancha arzon. Bundan tashqari, ilova kamroq quvvatli chiplardan va kamroq maʼlumot hajmidan foydalanadi, bu esa AQSHning sunʼiy intellekt sohasidagi texnologik ustunligi haqidagi keng tarqalgan fikrni shubha ostiga qoʻyadi.
Yangi chat-botning muvaffaqiyati fond bozorlarida shov-shuvga sabab boʻldi. Dushanba kuni Yevropaning Nasdaq 100 fyucherslari 2,6 foizga, S&P 500 esa 1,4 foizga arzonlashdi. Yetakchi chip ishlab chiqaruvchilardan biri boʻlgan Nvidia aksiyalari deyarli 10 foizga tushdi, sunʼiy intellektga sarmoya kiritishga ixtisoslashgan SoftBank Group esa sentyabr oyidan beri eng katta bir kunlik pasayishni qayd etib, 8 foizdan koʻproq yoʻqotdi.
Xitoylik milliarder Lyan Venfen tomonidan asos solingan DeepSeek kompaniyasi faqat High-Fler investitsiya fondi tomonidan moliyalashtiriladi. Kompaniya tijorat ilovalarini emas, balki asosiy texnologiyalarni ishlab chiqishga eʼtibor qaratgan holda tashqaridan mablagʻ jalb qilishni rejalashtirmayotganini maʼlum qildi. Barcha DeepSeek modellari ochiqligicha qoladi.
Biroq DeepSeek-R1 ning chiqarilishi Silikon vodiysidagi sunʼiy intellekt ishlab chiquvchilari oʻrtasida bahs-munozaralarga sabab boʻldi. Mutaxassislar Xitoy kompaniyasi OpenAI, Google DeepMind, Meta va Anthropic kabi Amerika gigantlarining hukmronligini buzishi mumkinmi yoki yoʻqligini muhokama qilmoqda.
Baʼzi tahlilchilar DeepSeekning uzoq muddatli istiqbollariga shubha bildirmoqda. Singapurlik maslahatchi Vey-Sern Lingning taʼkidlashicha, Xitoy chat-boti sunʼiy intellektning butun taʼminot zanjiriga sarmoyaviy qiziqishni susaytirishi mumkin. Shu bilan birga, Citi Xitoy kompaniyalari hali ham bozordagi taʼsirini cheklashi mumkin boʻlgan jiddiy muammolarga duch kelayotganini taʼkidladi.
Amerika kompaniyalari fikrlash modellarini ishlab chiqish sohasida yetakchi boʻlib qolmoqda — sunʼiy intellektning kognitiv imkoniyatlarini inson imkoniyatlariga yaqinlashtirishga intilayotgan yoʻnalish. Biroq DeepSeekning muvaffaqiyati bu sohadagi global raqobat oʻsishda davom etayotganini koʻrsatadi.
