2025-yil 9-fevralda dunyo maʼnaviy yetakchi va saxovatpesha shahzoda Karim Ogʻa Xon IV bilan xayrlashdi. U 5-fevral kuni Lissabonda vafot etdi va dafn marosimi arafasida, 8-fevral kuni uning xizmatlari uchun yuzlab odamlarni toʻplagan vidolashuv marosimi boʻlib oʻtdi.
Shahzoda Ogʻa Xon IV Markaziy Osiyoda taʼlim, madaniyat va ijtimoiy infratuzilmani rivojlantirishga sodiqligi bilan tarixda oʻchmas iz qoldirdi.
Maʼnaviy rahnamo va maʼrifatparvar
Karim Ogʻa Xon IV 1936-yil 13-dekabrda Shveytsariyaning Jeneva shahrida tugʻilgan. U 1957-yilda bobosi Ogʻa Xon III oʻrniga ismoiliy-nizoriylarning 49-imomi boʻldi. Uning maʼnaviy yetakchiligi deyarli yetti oʻn yilni qamrab olgan boʻlib, bu davrda u nafaqat izdoshlarini yoʻnaltirdi, balki millionlab odamlarning hayot sifatini yaxshilashga hissa qoʻshadigan global tashabbuslarda faol ishtirok etdi.
Shveysariyadagi Le Rosey institutida ajoyib taʼlim olib, Garvard universitetini islom tarixi mutaxassisligi boʻyicha tamomlagan Aga Xon IV anʼanaviy bilimlarni zamonaviy boshqaruv va rivojlanish yondashuvlari bilan birlashtirdi.
Ogʻa Xon jamgʻarmasi va uning Markaziy Osiyodagi oʻrni
Aga Xon IV ning eng katta yutuqlaridan biri Aga Xon rivojlanish tarmogʻi (AKDN) deb nomlangan tashkilotlar tarmogʻini yaratish edi. Ushbu tarmoq dunyoning 30 dan ortiq mamlakatida sogʻliqni saqlash, taʼlim, madaniyat, iqtisodiy rivojlanish kabi sohalarni qamrab olgan loyihalarni amalga oshirmoqda.
Markaziy Osiyoda AKDN infratuzilmani modernizatsiya qilish, ijtimoiy tashabbuslarni qoʻllab-quvvatlash va inson kapitalini rivojlantirishda muhim rol oʻynadi. Qishloq xoʻjaligini rivojlantirish, oziq-ovqat xavfsizligini yaxshilash, bolalarning erta rivojlanishini qoʻllab-quvvatlash va madaniy merosni asrab-avaylash boʻyicha keng koʻlamli dasturlar amalga oshirilayotgan Tojikiston va Qirgʻizistonga alohida eʼtibor qaratildi.
Markaziy Osiyo universiteti
Ogʻa Xon IV ning eng muhim loyihalaridan biri Tojikiston, Qirgʻiziston va Qozogʻiston hukumatlari bilan hamkorlikda tashkil etilgan Markaziy Osiyo universiteti (UCA) boʻldi. UCA kampuslari Xorog (Tojikiston), Norin (Qirgʻiziston) va Tekeli (Qozogʻiston) shaharlarida joylashgan boʻlib, talabalarga mintaqaning dolzarb muammolarini hal qilishga qaratilgan zamonaviy taʼlim beradi.
UCA oʻz mamlakatlari rivojiga hissa qoʻshishga intilayotgan isteʼdodli yoshlar uchun jozibador markazga aylandi. Universitet nafaqat talabalarning akademik oʻsishiga, balki mintaqaviy integratsiya va hamkorlikni mustahkamlashga ham hissa qoʻshadigan dasturlarni taklif etadi.
Eslatib oʻtamiz, shahzodaning dafn marosimiga Markaziy Osiyodan faqat Qirgʻizistondan respublika hukumati raisi oʻrinbosari Edil Baysalov boshchiligidagi delegatsiya kelgan.
Iqtisodiy va madaniy rivojlanish
Markaziy Osiyoning transport va moliyaviy infratuzilmasini rivojlantirishda Ogʻa Xon jamgʻarmasining hissasi ham beqiyos. Murgʻob - Kulma avtomobil yoʻlining qurilishi Xitoy va Pokiston bilan muhim transport aloqasini taʼminladi, Tojikistonda Birinchi mikromoliya bankining tashkil etilishi esa kichik va oʻrta biznesning rivojlanishiga yordam berdi.
Markaziy Osiyo musiqa anʼanalarini tiklash va rivojlantirishga qaratilgan Ogʻa Xonning musiqa dasturi (AKMP) ham muhim ahamiyatga ega. Ushbu tashabbus isteʼdodli musiqachilarni qoʻllab-quvvatlaydi va mintaqaning madaniy merosini asrab-avaylashga hissa qoʻshadi.
Yangi rahbar
Shahzoda Rahim Al-Husayniy Ogʻa Xon V marhum otasining vasiyatini ochgandan soʻng shia ismoiliylarining 50-merosxoʻr imomiga aylandi.
Shahzoda Rahim Ogʻa Xon V 1971-yil 12-oktyabrda tugʻilgan. U marhum shahzoda Karim Ogʻaxon va uning birinchi xotini malika Salimaning toʻngʻich oʻgʻli.
Ismoiliylarning yangi yetakchisi Andoverdagi Filips akademiyasida tahsil olgan va 1995-yilda Braun universitetini qiyosiy adabiyotshunoslik boʻyicha sanʼat bakalavri darajasi bilan tamomlagan.
Shahzoda Rahimning sobiq rafiqasi malika Salvadan ikki oʻgʻli bor: shahzoda Irfon (2015) va shahzoda Sinan (2017). U Ogʻa Xon taraqqiyot tarmogʻining koʻplab agentliklari direktorlar kengashlariga aʼzo boʻlib, Ismoiliy tadqiqotlar instituti va Ismoiliy jamoasining ijtimoiy boshqaruv institutlari faoliyatini kuzatib boradi.
