Zamonaviy texnologiyalar sunʼiy intellektni kundalik hayotning ajralmas qismiga aylantirdi. Biz ovozli yordamchilar, chat-botlar, virtual yordamchilar bilan muloqot qilamiz va koʻpincha ularga insoniy fazilatlarni yuklaymiz. Bu hodisa antropomorfizm - gʻayriinsoniy obyektlarga insonga xos xususiyatlarni berishga moyillik deb ataladi. Bu muloqotni qabul qilishimizga qanday taʼsir qiladi?
Nima uchun biz chat-botlarni “insoniylashtiryapmiz?”
Antropomorfizm inson tafakkurining tabiiy xususiyatidir. Biz bulutlarda yuzlarni koʻramiz, mashina oʻt olmaganda u bilan gaplashamiz yoki texnika bilan xayrlashib, uni utilizatsiyaga joʻnatamiz. Sunʼiy intellekt bilan oʻzaro taʼsirda bu taʼsir ayniqsa yaqqol namoyon boʻladi.
Bu hodisaning sabablari:
Ijtimoiylashuvga instinktiv intilish. Inson ijtimoiy mavjudot va u uchun muloqot muhim, hatto suhbatdosh dastur boʻlsa ham.
Sunʼiy intellektning tili va xulq-atvori. Algoritmlar odamlarni qanchalik koʻp eslatsa (hazillar, emojilar ishlatadi, muloqot uslubiga moslashadi), ular bizga shunchalik “tirik” boʻlib tuyuladi.
Tashqi koʻrinishi. Avatarli chat-botlar, ohangli ovozli yordamchilar va hatto realistik yuz ifodalariga ega robotlar ham antropomorfizm effektini kuchaytiradi.
Sunʼiy intellekt muloqot haqidagi tasavvurimizni qanday oʻzgartiradi
1. Tirik va sunʼiy oʻrtasidagi chegaralarni oʻchirish
Baʼzi foydalanuvchilar chat-botlarga haqiqiy suhbatdosh sifatida qarashni boshlaydilar, ular bilan shaxsiy masalalarni muhokama qiladilar. Bu allaqachon onlayn qoʻllab-quvvatlashda seziladi, bu yerda operatorni sunʼiy intellektdan ajratish qiyin.
2. Haqiqiy muloqotdan kutilayotgan oʻzgarishlar
Chat-botlar darhol javob beradi, har doim xushmuomala va munosabatlarni saqlab qolish uchun hech qanday kuch talab qilmaydi. Bu odamlarda yangi umidlarni shakllantiradi - real hayotda suhbatdoshimiz unchalik mukammal boʻlmasa, hafsalamiz pir boʻlishi mumkin.
3. Hissiy bogʻliqlik
Baʼzi foydalanuvchilar sunʼiy intellekt suhbatdoshlariga bogʻliqlikni his qilishadi. Masalan, tashvish yoki yolgʻizlikka qarshi kurashuvchi chat-botlar (Replika, Woebot) hatto ularning soʻzlari ortida haqiqiy his-tuygʻular boʻlmasa ham, qoʻllab-quvvatlash hissini uygʻotadi.
4. Axloq va manipulyatsiya
Kompaniyalar sotish yoki reklama qilishda “insoniylashtirilgan” sunʼiy intellektdan foydalansa, bu mijozlarning xatti-harakatlariga taʼsir qilishi mumkin. Masalan, doʻstona ism va empatik iboralarga ega chat-bot isteʼmolchilarning sodiqligini oshirishga qodir.
Antropomorf sunʼiy intellekt kelajagi
Chatbotlar yanada aqlli va hissiyotli boʻlib bormoqda. Ehtimol, kelajakda ular shunchaki buyruqlarni bajarmaydilar, balki foydalanuvchilar bilan toʻliq aloqalarni oʻrnatadilar. Masala shundaki, haqiqiy insoniy muloqotni raqamli suhbatdoshlar bilan almashtirish qanchalik axloqiy?
Texnologiyalar rivojlanmoqda, ammo shuni yodda tutish kerakki, chat-botning doʻstona interfeysi ortida inson emas, balki algoritm turadi. Sunʼiy intellekt qulay vosita boʻlishi mumkin, ammo u haqiqiy munosabatlar va jonli his-tuygʻularni almashtirmasligi kerak.
