Oʻzbekiston va Yevropa Ittifoqi oʻrtasidagi munosabatlar siyosiy, iqtisodiy va madaniy jabhalarni qamrab olgan koʻp qirrali hamkorlik namunasiga erishdi.
Oʻzbekiston va Yevropa Ittifoqi oʻrtasidagi rasmiy munosabatlar 1992-yilda oʻzaro anglashuv memorandumi imzolanishi bilan boshlangan. 1994-yilda Bryusselda Oʻzbekiston elchixonasi ochildi va bu yaqin hamkorlik yoʻlidagi muhim qadam boʻldi. Keyingi yillarda koʻplab oliy darajadagi tashriflar amalga oshirildi, jumladan, Oʻzbekiston va Yevropa kengashi prezidentlarining uchrashuvlari boʻlib oʻtdi.
Oʻzbekiston va Yevropa Ittifoqi oʻrtasidagi siyosiy muloqot xavfsizlik, inson huquqlari, demokratik islohotlar va barqaror rivojlanish kabi keng koʻlamli masalalarni qamrab oladi. Turli sohalardagi hamkorlikni chuqurlashtirishga yordam beradigan 2022-yilda Kengaytirilgan sheriklik va hamkorlik toʻgʻrisidagi bitimning imzolanishi muhim bosqich boʻldi.
Yaqinda boʻlib oʻtgan oliy darajadagi uchrashuvlar munosabatlarni mustahkamlashda muhim ahamiyat kasb etdi. Masalan, 2023-yilda Oʻzbekiston prezidenti Shavkat Mirziyoyev Bryusselga tashrif buyurib, Yevropa kengashi raisi Sharl Mishel bilan uchrashdi. Uchrashuvda savdo, investitsiya va xavfsizlik kabi muhim masalalar muhokama qilindi.
Shuningdek, Oʻzbekiston va Yevropa Ittifoqi oʻrtasidagi savdo aloqalari faol rivojlanmoqda. 2023-yilda tovar ayirboshlash hajmi 5,8 milliard dollarni tashkil etdi, bu 2022-yilga nisbatan 15 foizga koʻpdir. 2024-yil yakunlariga koʻra, tomonlar oʻrtasidagi tovar ayirboshlash darajasi 6,4 milliard dollarga yetdi. Oʻzbekistonning Yevropa Ittifoqiga asosiy eksport tovarlari paxta, toʻqimachilik, oltin va qishloq xoʻjaligi mahsulotlarini oʻz ichiga oladi. Shu bilan birga, Oʻzbekiston Yevropa Ittifoqidan mashinalar, asbob-uskunalar va kimyoviy mahsulotlar import qiladi.
Yevropa Ittifoqi ham Oʻzbekistonga sarmoya kiritishga qiziqish bildirdi. Mamlakatda Yevropa kapitali ishtirokida 1000 dan ortiq korxona faoliyat koʻrsatmoqda. Birgina 2022-yilda Yevropa Ittifoqi mamlakatlaridan toʻgʻridan-toʻgʻri xorijiy investitsiyalar qariyb 1,2 milliard dollarni tashkil etdi, bu 2021-yilga nisbatan 20 foizga koʻpdir. Investitsiyalarning asosiy yoʻnalishlari energetika, qishloq xoʻjaligi va infratuzilmani oʻz ichiga oladi.
Oʻzbekiston Yevropa Ittifoqining moliyaviy-texnik dasturlari orqali faol qoʻllab-quvvatlanmoqda. 2014-yildan 2020-yilgacha Yevropa Ittifoqi Oʻzbekistonga fuqarolik jamiyatini rivojlantirish, inson huquqlari va barqaror rivojlanish sohasidagi loyihalarni amalga oshirish uchun 200 million yevrodan ortiq mablagʻ ajratdi. “Tempus” va “Erazmus+” dasturlari taʼlim infratuzilmasini yaxshilashga hissa qoʻshmoqda, 2022-yilda Oʻzbekistondan 500 dan ortiq talaba ushbu dasturlarda ishtirok etdi.
Yevropa Ittifoqi iqtisodiyotni modernizatsiya qilish va aholi turmush sharoitini yaxshilash boʻyicha islohotlarni qoʻllab-quvvatlaydi. 2023-yilda Oʻzbekistonda sogʻliqni saqlash va taʼlim tizimini yaxshilash dasturlari uchun 50 million yevro ajratilishi maʼlum qilindi.
Madaniy almashinuvlar va taʼlim dasturlari oʻzaro munosabatlarning muhim qismiga aylandi. 2022-yilda 300 dan ortiq oʻzbekistonlik talaba “Erazmus+” dasturi orqali Yevropa Ittifoqi mamlakatlari universitetlarida oʻqish imkoniyatiga ega boʻldi. Bundan tashqari, koʻrgazmalar, festivallar va konsertlar kabi turli madaniy tadbirlar oʻtkaziladi, bu esa oʻzaro tushunishni chuqurlashtirishga yordam beradi.
Oʻzbekiston va Yevropa Ittifoqi oʻrtasidagi munosabatlar siyosiy muloqotdan tortib iqtisodiy hamkorlik va madaniy almashinuvlargacha boʻlgan keng koʻlamli sohalarni rivojlantirish va qamrab olish tendensiyasini koʻrsatdi. Hamkorlik Oʻzbekistonning Markaziy Osiyodagi muhim oʻyinchi sifatida rivojlanishiga xizmat qiladi. Global tahdidlar va oʻzgarishlar sharoitida Yevropa Ittifoqi bilan munosabatlarni mustahkamlash respublika uchun yangi ufqlarni ochib, uning xalqaro hamjamiyatga integratsiyalashuviga koʻmaklashadi.
