«Тезкор-қидирув фаолияти тўғрисида»ги қонунга киритилган қўшимчага кўра, тезкор-қидирув тадбирлари ахборот-коммуникация технологиялари қўлланилган ҳолда, шу жумладан кибермаконда ва унинг имкониятларидан фойдаланилган ҳолда ўтказилиши мумкин бўлди.
«Маъмурий қамоқни ўташ тартиби тўғрисида»ги Қонунга киритилган қўшимчага кўра, махсус қабулхоналардаги тезкор-қидирув фаолияти жиноятларнинг олдини олиш, уларни аниқлаш, уларга барҳам бериш ва уларни фош этиш, шунингдек жиноятларга тайёргарлик кўришга ва уларни содир этишга дахлдор бўлган шахсларни аниқлаш, топиш ҳамда қидириш мақсадида, қонунчиликда белгиланган тартибда амалга оширилади.
2023 йил 19 сентябрь куни Ички ишлар вазирлиги ушбу қонун лойиҳасини тақдим этган йиғилишда депутат Дониёр Ғаниев 6−1-моддага қарши чиқди, деб ёзади «Газета.uz». Парламент аъзоси қайси давлатларда махсус ҳибсхоналарда тезкор-қидирув фаолиятини олиб бориш қонунийлаштирилганлигини сўради. Бу саволга Ички ишлар вазирлиги вакиллари жавоб бера олишмади.
Қонунчилик палатаси Спикери Нуриддинжон Исмоилов эндиликда ҳуқуқ-тартибот идоралари тезкор-қидирув тадбирларини колония ва тергов изоляторларида ўтказиши мумкинлиги, эндиликда бундай тадбирларни 10-15 суткага қамоққа олинган шахслар қамоққа олинган махсус қабулхоналарда ўтказишга рухсат берилганини таъкидлади.
Шунингдек, махсус ҳибсхоналарда тезкор-қидирув фаолиятининг қандай турлари (суҳбат, суриштирув ўтказиш, қиёсий тадқиқот учун намуналар йиғиш, ашё ва ҳужжатларни текшириш, тезкор кузатув, тезкор инфилтрация, махфий операциялар ва бошқалар) амалга оширилишини сўради.
«Сиз ҳали ҳам у ерда сўров ўтказа олмайсиз... Фақат маълумот тўплашингиз мумкин, бошқа ҳеч нарса йўқ. Гап шундаки, 10-15 суткага ҳибсга олинган шахслар билан тезкор-қидирув тадбирларини ўтказиш қанчалик зарур», — деди у.
Сўнгра Ички ишлар вазирлиги тезкор-қидирув тадбирлари жазони ижро этиш муассасалари, тергов ҳибсхоналари ва реабилитация марказларида олиб борилаётганини таъкидлади. Бошқарма маълумотларига кўра, махсус тергов ҳибсхоналарида асосан жиноят содир этишга мойил, шунингдек, жиноят содир этишда гумон қилинган шахслар сақланмоқда, шу сабабли махсус ҳибсхоналарда тезкор-қидирув тадбирларини ўтказишга рухсат берувчи қонун ишлаб чиқилди.
Депутат Дониёр Ғаниев махсус тергов изоляторларида қандай турдаги тезкор-қидирув фаолияти олиб борилишини сўради.
«Иккинчидан, тезкор-қидирув фаолиятини амалга оширувчи бир қанча органлар, жумладан божхона органлари ва Мажбурий ижро бюроси мавжуд. Учинчидан, маҳбусларнинг қадр-қимматини камситувчи ҳолатлар бўлмаслиги учун махсус сақлаш жойларига камералар ўрнатилиши керак. Бундай шароитлар одамни тезкор-қидирув фаолиятининг қайси туридан фойдаланиши ҳақида ўйлантириб қўяди», — деди депутат.
Парламент аъзоси махсус тергов ҳибсхоналарини тергов изоляторлари ва қатл жойлари билан солиштиришни нотўғри деб ҳисоблайди.
«Уларнинг мақомида катта фарқ бор. Жазони ижро этиш муассасаларида ҳам, тергов изоляторларида ҳам жиноят ишига алоқадор гумон қилинувчи, айбланувчи ёки маҳкумлар мавжуд. Аммо 10-15 суткага маъмурий қамоққа олинган шахслар жиноятчи эмас, улар жиноятчи эмас, жиноятчи эмас. Улар бутунлай бошқача мақомга эга», — деди у.
Дониёр Ғаниев бундай тартибни қонунийлаштириш хавфи борлигини таъкидлади.
«Энг ташвишлиси, эртага, фош қилинмаган жиноятлар сони ортиб бораётганида, бизда судда гумон қилинаётган шахсни гумон қилинувчи ёки айбланувчи сифатида келтириши учун етарли далиллар бўлмаса, [ҳуқуқни муҳофаза қилиш органлари ходимлари] гумонланувчини оддий усулда ҳибсга олишади. маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги, кейин эса судга тезкор-қидирув фаолияти натижалари бўйича далилларни тақдим этиши мумкин. Биз бу тартибни қонунийлаштиришимиз мумкин. Ҳозирда суд махсус тергов ҳибсхоналари мавжуд бўлмаган жойларда қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда олиб борилаётган тезкор-қидирув тадбирлари бўйича далилларни қабул қилмоқда», — дея огоҳлантирди у.
Унга кўра, энди «ёдгорлик остида қўшиқ куйлаганлар» ҳам маъмурий қамоққа олинади. «Эртага биз бундай шахсларга нисбатан тезкор-қидирув тадбирларини ўтказишга йўл очамиз», — деди у ва бундай қонунни қабул қилишга шошилмасликни ва бу қоидани чиқариб ташлашни сўради.
Спикер Нуриддинжон Исмоилов қонун лойиҳасини қабул қилиб, сўнг уни якунлаш таклифини билдирди.
Мудофаа ва хавфсизлик масалалари қўмитаси раиси ўринбосари, Мудофаа ва хавфсизлик қўмитаси раиси Эркин Солихов қонуннинг 15-моддасига кўра, тезкор-қидирув тадбирларини ўтказиш учун жиноий ишнинг мавжудлиги, суриштирув, тергов органларининг ёзма буйруғи, кўрсатмалари асос бўлишини таъкидлади. прокурорнинг кўрсатмалари, тезкор-қидирув фаолиятини амалга оширувчи органларга маълум бўлган маълумотлар, жиноятга тайёргарлик кўриш, содир этиш белгилари тўғрисида, шунингдек уларни тайёрлашда ёки содир этишда иштирок этган шахслар тўғрисидаги, агар содир этиш учун этарли асослар бўлмаса. жиноят ишини ва бошқа ишларни қўзғатиш.
Қонун лойиҳаси биринчи ўқишда 102 киши ёқ, 2 депутат қарши, 1 нафар бетараф овоз билан қабул қилинди.
17-октабр куни бўлиб ўтган йиғилишда қонун иккинчи ва учинчи ўқишда қабул қилинган, бироқ кейинроқ мажлиснинг трансляцияси ўчириб ташланган.
