Россияда мигрантлар томонидан очилган кафе ва ресторанлар оммавий равишда ёпила бошлади, деб ёзади «Настоящее время». «Крокус Сити Холл»даги теракт ва Тожикистон фуқаролари бўлган гумондорлар қўлга олинганидан сўнг, Марказий Осиёдан келган муҳожирлар Россияда алоҳида нафрат ва тажовузга учраган.
Сўнгги бир ой ичида полиция ташриф буюрувчиларни, асосан, Марказий Осиё давлатларидан келган муҳожирларни текширишни кескин оширди: бутун мамлакат бўйлаб мигрантларга қарши рейдлар ўтказилмоқда. Шу сабабли кўплаб муҳожирлар аллақачон Россияни тарк этган ёки жамоат жойларига, жумладан, кафеларга боришдан бош тортган. Кафе ва ресторанларнинг эгалари кўп зарар кўрмоқда; Мигрантлар тез-тез борадиган кафе ва ресторанларни полиция текширувлари ҳам тез-тез бўлиб кетди, бу ҳам бизнес учун қулай эмас.
«Ҳозирда кўплаб ресторан ва кафелар ёпилган, чунки полиция тез-тез келиб текшириб турарди. Бошқа шаҳарларда қандайлигини билмайман, лекин Москвада катта-кичик кафеларнинг 75 фоизи ёпилган», — дейди Москвада яшовчи Сардор исмли ўзбекистонлик муҳожир.
Сардорнинг Москвада кафеси ҳам бўлган ва Cроcусъдаги терактдан сўнг у фаолиятини тўхтатишга мажбур бўлган, деб ёзади нашр. Ўзбекнинг айтишича, мижозларининг асосий қисми Марказий Осиёдан. Террор ҳужумидан кейин ташриф буюрувчиларга босим сезиларли даражада ошди ва унинг муассасасида мижозлар сезиларли даражада камайган.
«Тасаввур қилинг-а, 100 та мижоздан атиги 50 таси сизга келади, шу билан бирга сиз 150 кишига овқат тайёрладингиз ва фақат учдан бир қисми буюртма оласиз», деб тушунтиради у ўз муассасасининг иқтисодини. – 100 кишига тайёрланган таом шунчаки улоқтирилади. Эртаси куни сизга ҳатто 50 киши ҳам келмайди, атиги 25 киши келади. Ва сиз ёпилишга мажбур эканлигингизни тушунасиз.
Россияда умумий овқатланиш соҳасида ишлаётган бошқа давлатлардан келган муҳожирлар ҳам террор хуружидан кейин ксенофобия ва рейдлар кучайгани ресторан бизнесига жиддий зарба берганини тан олишади. Умумий овқатланиш соҳасида ишлаш кўпчилик учун фойдасиз бўлиб қолди.
«Барча чойхоналарда рейдлар ўтказилди. Ҳужжатсиз одам жаримага тортилди», — дейди Москвадаги кафе бошқарувчиси Аброр. — «Илгари одамлар кўп эди. Энди камроқ келади».
«Тожикларнинг кафелари кўп эди. Ҳужжатлари текширилиб, босим ўтказилаётгани учун қийналди. Улар ўзларининг кўплаб корхоналарини ёпишга мажбур бўлди», — деб тан олади Москвадаги Аибике исмли кафе менежери.
«Энди ҳамманинг ҳужжатлари текширилади: кўчада юрганингизда, метрога тушганингизда. Айниқса, ўзбеклар ва тожиклар кўп ҳибсга олинади, лекин мен қирғизларнинг ҳибсга олинганини кўрмадим”, дейди Москвада ошпаз бўлиб ишлайдиган Азамат. - Мен ўзим миллатчиликка дуч келганман. Мен дўконга бордим ва сув сотиб олмоқчи эдим. Сотувчи, рус аёл, менга хизмат қилишни хоҳламади, у: Сиз террористсиз, сиз ундайсиз, сиз бундайсиз», — деди.
Сардор кафесини ёпгач, ҳозир гул дўконида сотувчи бўлиб ишлайди. У ресторан бизнесини бутунлай тарк этгани йўқ — унинг айтишича, баъзида у ва унинг жамоаси сайтдан ташқарида банкетлар уюштиришади.
«Ойига бир ёки икки марта банкет хизматига қўнғироқ қилишади. Бу биз учун қўшимча даромад. Менинг шахсий жамоам бор: официантлар, ошпазлар, фаррошлар ва ҳайдовчилар», — дейди у.
Агар Россиядаги муҳожирларнинг аҳволи ижобий томонга ўзгарса, Сардор яна кафе очишга ҳаракат қилади. Аммо бу қачон содир бўлиши номаълум.
Москва полицияси маълумотларига кўра, 10 апрель ҳолатига кўра, пойтахтда ўтказилган рейдлар давомида олти мингдан ортиқ миграция қонунчилиги бузилиши қайд этилган, 840 нафар муҳожир Россиядан чиқариб юборилади. Миграция соҳасидаги ҳуқуқшунослар ва экспертлар оммавий ахборот воситаларида яна кўплаб депортациялар бўлишини бир неча бор таъкидлаган.
