Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги томонидан «Зомин тоғлари» миллий табиий мероси обектига дастлабки номинация файли тайёрланиб, ЮНEСКОнинг Бутунжаҳон мероси марказига юбориш учун ЮНEСКО ишлари бўйича Ўзбекистон Республикаси Миллий комиссиясига юборилди.
Ушбу ҳужжат Зомин давлат қўриқхонаси ва Зомин миллий табиат боғига экспедициялар давомида олинган илмий маълумотлардан фойдаланган ҳолда тайёрланган. Ишчи гуруҳ таркибига Экология вазирлиги мутахассислари, Х. Абдуллаев номидаги Геология ва геофизика институти илмий-тадқиқот экспертлари, Кончилик ва геология вазирлиги, Фанлар академияси зоология ва ботаника институтлари ходимлари, шунингдек, илмий тадқиқотчилар киритилди. Ўзбекистон Миллий университети сифатида.
Қайд этилишича, Зомин тоғлари Ўзбекистон мустақилликка эришганидан кейин ЮНEСКОнинг Бутунжаҳон мероси рўйхатига киритилган биринчи миллий табиий мерос объектидир.
Ҳозирда ушбу нуфузли рўйхатга «Ғарбий Тян-Шан» (2016-йилда Ўзбекистон, Қозоғистон ва Қирғизистон киритилган) трансчегаравий табиий объектлари ва «Мўътадил минтақанинг Туран чўллари» (Устюрт платоси, 2023 йилда Ўзбекистон, Қозоғистон ва Туркманистон томонидан киритилган) ўрин олган.
Бундан ташқари, Ўзбекистонда жойлашган Чотқол давлат биосфера резервати 1978 йилда ЮНEСКОнинг Бутунжаҳон биосфера резерватлари тармоғига, 2021 йилда Қуйи Амударё давлат биосфера резерватига киритилган.
ЮНEСКО ишлари бўйича Миллий комиссия «Зомин тоғлари» миллий табиий мерос объекти учун дастлабки номзодлик файлини дипломатик каналлар орқали ЮНEСКОнинг Бутунжаҳон мероси марказига юборди. Ушбу инклюзия икки йил давомида кўриб чиқилади.
