ЮНИСЕФ 2024 йил ҳолатига кўра Ўзбекистондаги болалар ва ўсмирлар аҳволининг глобал вазият таҳлилини, шу жумладан Интернет тармоғининг тарқалиши бўйича баҳолашни тақдим этди. Айрим маълумотлар 2021-2022 йиллар учун олинган бўлиб, бугунги кунда статистик маълумотлар турлича бўлиши мумкин.
Маълум бўлишича, Ўзбекистонда интернетга кириш бўйича ҳудудлар ўртасида сезиларли фарқ мавжуд:
бой уй хўжаликлари орасида — қарийб 93%;
камбағал уй хўжаликлари орасида — 64%;
шаҳар туманларида — 86%;
қишлоқ жойларда — 78%.
Рақамли тафовут аҳолига ресурс ва имкониятлардан тенг фойдаланиш имконини бермаяпти.
Интернетга уланган уй хўжаликлари фоизи (вилоятлар бўйича):
Тошкент - 94,9%;
Тошкент вилояти, Жиззах ва Сирдарё вилоятлари — 87,5%;
Қорақалпоғистон, Хоразм — 83,5%;
Андижон, Фарғона ва Наманган вилоятлари — 81%;
Қашқадарё ва Сурхондарё вилоятлари — 77,8%;
Бухоро, Навоий ва Самарқанд вилоятлари — 75,8%.
Ўзбекистонда қизлар ва ўсмир қизлар интернетдан ўғил болаларга қараганда анча кам фойдаланадилар.
14-30 ёшдаги ёшлар ўртасида интернетдан фойдаланишнинг кунлик кўрсаткичи — 16%;
аёллар ўртасида 38%га нисбатан ўғил болалар ўртасида.
Миллионлаб ўзбекистонликлар ҳеч қачон интернетдан фойдаланмаган:
68% аёл респондентлар ҳеч қачон интернетга чиқмаганликларини айтишган,
эркак респондентлар орасида бу кўрсаткич икки баравар паст — 34%.
Мамлакатнинг интернетга кириш имконига эга бўлган аҳолиси ўртасида ҳам фарқ бор.
Интернетда ҳеч қачон мулоқот қилинмайди:
30% аёллар;
15% эркаклар.
Умуман олганда, мамлакат аҳолисининг ярмидан кўпи — 53,9 фоизи, асосан қишлоқ ёшлари ва аёллар интернетдан «ҳеч қачон» фойдаланмайди. Аҳолининг атиги тўртдан бир қисми, асосан, шаҳар аҳолиси ва эркаклар ҳар куни интернетдан фойдаланади. Аҳолининг 38 фоизи, айниқса, аёллар ва қишлоқ ёшлари компьютер билан ишлаш кўникмаларига эга эмас.
Агар баъзилар интернетни ижтимоий алоқалар, ўқиш ёки ишлаш учун фойдали восита деб билсалар, бошқалари интернетни «хавфли жой», «вақтни беҳуда сарфлаш» ва «ёмон таъсир» манбаи деб билишади.
Аҳолини интернет билан қамраб олиш сезиларли даражада кенгайганлигига қарамай, Ўзбекистонда рақамли тенгсизлик муҳим муаммо бўлиб қолмоқда, қишлоқ жойлардаги болалар ва қизлар АКТ соҳасида таълим олишда жиддийроқ муаммоларга дуч келишмоқда. «Рақамли Ўзбекистон — 2030» стратегиясига қарамай, инфратузилма ва таълим сифати бўйича фарқлар сақланиб қолмоқда. Болаларнинг ҳиссий ва психологик фаровонлигига таъсир қилувчи Интернетдаги зўравонлик ва кибержиноятчилик тобора кўпроқ ташвиш уйғотмоқда - ЮНИСЕФ.
