Rossiyaning “Rosatom” davlat korporatsiyasiga qarashli “Uranium One” shoʻba korxonasi Qozogʻistonning Turkiston viloyatidagi xuddi shu nomdagi uran konini qazib oluvchi “Zarechnoe” qoʻshma korxonasining 49,99 foiz aksiyalarini sotish boʻyicha bitimni yakunladi. Bu haqda 17-dekabr kuni “Qazatomprom” milliy kompaniyasi maʼlum qildi.
Xaridor sifatida Xitoyning atom energetikasi sohasidagi eng yirik davlat korporatsiyalaridan biri boʻlgan State Nuclear Power Technology kompaniyasiga tegishli SNURDC Astana Mining Company maydonga chiqdi. Bitim summasi oshkor etilmadi.
“Zarechnoye” koni va uni ishlatish rejalari
“Zarechnoye” koni 1977-yilda kashf etilgan. 2024-yil boshidagi maʼlumotlarga koʻra, uning zaxiralari 3500 tonna uranga baholanmoqda. Qazib olish ishlarini 2028-yilgacha yakunlash rejalashtirilgan. Shu bilan birga, “Qazatomprom”ning qoʻshma korxonadagi ulushi oʻzgarishsiz qolib, 49,99 foizni tashkil etdi.
Bundan tashqari, “Uranium One” yana ikkita Qozogʻiston loyihasidagi ulushlarni sotishni rejalashtirmoqda: “Xorasan-U” MCHJ ustav kapitalidagi 30 foiz va “Qizilqum” MCHJdagi 30 foizlik bilvosita ulush. Xaridor sifatida Xitoyning boshqa davlat korporatsiyasi - China General Nuclear Power Corporation (CGN)ga qarashli China Uranium Development Company qatnashadi. Ushbu korxonalardagi “Qazatomprom”ning 50 foizlik ulushi ham oʻzgarishsiz qoladi.
Xorasan va Qizilqum konlarini qazish
“Xorasan-U” qoʻshma korxonasi Qozogʻistonning Qiziloʻrda viloyatidagi “Shimoliy Xorasan” konining “Xorasan-1” uchastkasida uran qazib olish bilan shugʻullanadi. Ushbu uchastkaning zaxiralari 33 ming tonnani tashkil etib, uni ekspluatatsiya qilish 2038-yilgacha moʻljallangan. Qazib olingan uranni qayta ishlash bilan shu hududda joylashgan “Qizilqum” shugʻullanadi.
Ekspert baholari
Mutaxassislarning fikricha, Xitoy kompaniyalariga sotilgan aktivlar “Rosatom” uchun cheklangan qiymatga ega. Atominfo portali bosh muharriri Aleksandr Uvarovning taʼkidlashicha, “Zarechnoye”dagi qolgan 3500 tonna eksport shartnomalarini hisobga olmaganda, Rossiyada uran isteʼmolining bir yildan kamroq qismini tashkil etadi.
“Xorasan-1” koni ham Qozogʻiston mezonlari boʻyicha unchalik istiqbolli emas. “Vektor kapital” investitsiya kompaniyasi bosh strategi Maksim Xudalovning soʻzlariga koʻra, dastlab uning zaxiralari kutilganidan kamroq boʻlib chiqdi. Biroq, uchastkalarni qoʻshimcha qidirish mumkin, garchi Rossiya tomoni bu ishlarga sarmoya kiritishni rejalashtirmayotgan boʻlsada, Budyonnovskoe koni kabi istiqbolli aktivlarga eʼtibor qaratishni afzal koʻrmoqda.
“Kazatomprom” bilan qoʻshma loyihalar
Aktivlarning bir qismi sotilganiga qaramay, Uranium One boshqa loyihalarda “Kazatomprom” bilan hamkorlikni davom ettirmoqda. Ular orasida “Qaratau” va “Akbastau” teng huquqli qoʻshma korxonalari boʻlib, ular Budyonnovskoe konining uchastkalarini oʻzlashtirmoqda, shuningdek, “Janubiy kon-kimyo kompaniyasi” mavjud, bu yerda “Qazatomprom” 30 foiz, “Uranium One” esa 70 foiz ulushga ega. Bundan tashqari, Uranium One Group Stepnogorsk kon-kimyo kombinatining (SKXK) 99,99 foiziga egalik qiladi.
