2023 йилда мамлакат ялпи ички маҳсулоти 6 фоизга ўсди, бу эса металлургия, тўқимачилик ва озиқ-овқат саноати ҳамда қурилишнинг жадал ривожланиши билан таъминланди. Иқтисодиётга инвестициялар ҳажми ҳам 22 фоизга ошди, дейилади банк баёнотида.
Қайд этилишича, қаттиқ пул-кредит сиёсати ва импорт қилинадиган озиқ-овқат маҳсулотларига имтиёзлар туфайли инфляция йилига 10 фоизгача пасайган. Шу билан бирга, хизмат кўрсатиш соҳасида нархларнинг ўсиши 8,2 фоизгача тезлашди.
Бироқ 2022 йилда нархларнинг юқори ўсиши фонида истеъмол ўсиши 6,3 фоизгача секинлашди ва пул ўтказмалари динамикасини ўрта муддатли тенденцияга қайтариш омилларидан бирига айланди, бунинг натижасида уларнинг ялпи ички маҳсулотдаги улуши пасайди.
Маълум бўлишича, импорт экспортдан, жумладан, олтин сотишдан (23,8 фоизга нисбатан 24 фоизга) ошиб кетган, бу эса жорий ҳисоб-китоб тақчиллигини оширган. Мамлакатнинг ташқи заҳиралари бироз қисқариб, йил охирига келиб 35,6 миллиард долларни ташкил этди, бу 9 ойлик импортга тенг.
Субсидиялар, нафақалар ва бошқа давлат харажатларининг ошиши буджет тақчиллигининг ЯИМнинг 5,5 фоизигача ошишига олиб келди. Буни молиялаштириш учун давлат қарзи ялпи ички маҳсулотга нисбатан 36,4 фоиздан 37,7 фоизга, асосан, ташқи қарзлар ҳисобидан ошиши керак эди.
ОТБ 2024 йилда Ўзбекистон ялпи ички маҳсулоти ўсишини 5,5 фоиз, бир йилдан кейин эса бу кўрсаткич 5,6 фоизга ошиши кутилмоқда.
Энергия тарифлари соҳасида таклиф этилаётган ислоҳотлар уй хўжаликларининг даромадларига таъсир қилади. Мутахассислар хизматлар истеъмоли ўсишининг секинлашишини (5,5% гача) кутмоқда, айниқса овқатланиш ва меҳмонхона бизнесида таъсири билинади.
Шунингдек, пахта ва ғалла экиш учун сув етишмаслиги қишлоқ хўжалигидаги ўсишни 3,5 фоизгача пасайтиради, саноат ички ва ташқи талаб ҳисобига юқори ўсишни (2024 йилда 6 фоиз ва 2025 йилда 6,3 фоиз) сақлаб қолади.
Банк прогнозига кўра, энергия тарифлари қайта кўриб чиқилиши муносабати билан жорий йилда инфляция бир хил даражада сақланиб қолади. Нархлар ўсишининг босқичма-босқич секинлашиши фақат 2025 йилда кутилмоқда.
Бутун дунё бўйлаб талаб ортиб бораётганлиги сабабли, импорт экспортдан ошиб кетишда давом этади. Пул ўтказмаларининг қисқариши билан биргаликда бу савдо тақчиллигининг ЯИМнинг 5 фоизигача ошишига олиб келиши мумкин.
ОТБ жорий йил охирида бюджет тақчиллиги 4 фоизгача, 2025 йилда эса 3,5 фоизгача пасайишини прогноз қилмоқда. Хорижий активлар олтин ҳисобига 36 миллиард долларгача ошиши керак, давлат қарзи эса ЯИМнинг 37 фоизида қолади.
