Toʻrt yillik harakatsizlikdan soʻng, China Evergrande Group kabi quruvchilar defoltga uchragan bir paytda, yanvar oyi oxirida Kommunistik partiya vakillari China Vanke Co. — mamlakatning omon qolgan soʻnggi koʻchmas mulk gigantlaridan biri - hech boʻlmaganda hozirda bankrot boʻlish uchun juda katta deb qaror qilishdi. Bu haqda Bloomberg yozmoqda.
Vanke obligatsiyalari narxining tushib ketishi va kompaniyaning rekord darajadagi 6,2 milliard dollarlik yoʻqotish haqida ogohlantirilishidan soʻng, quruvchining Shenchjendagi tugʻilgan shahri hokimiyati tezkor nazoratni qoʻlga olish uchun aralashdi. Rasmiylar Vanke kompaniyasiga joriy yilda taxminan 6,8 milliard dollarlik mablagʻ taqchilligini qoplashga yordam berish uchun taklif ustida ishlamoqda.
Inqiroz sharoitida Pekinning yechimi kompaniyalarni qutqarishga emas, balki xaridorlar uchun uy-joy qurilishini yakunlashga eʼtibor qaratish boʻldi. Hukumat mahalliy hukumatlar va davlat kompaniyalariga sotilmagan kvartiralarni sotib olishni buyurdi va tugallanmagan loyihalarni yakunlash uchun cheklangan miqdorda mablagʻ ajratdi.
Keyin ular ipoteka kreditlari boʻyicha stavkalarni pasaytirdilar va koʻchmas mulk sotib olish boʻyicha cheklovlarni yumshatdilar. Maqsad bozorni qayta shishirish emas, balki uning sekinlashishini nazorat qilish edi.
Quyida nashr maqolasidan asosiy tezislarni keltiramiz:
Savdo hajmi past darajada qolmoqda. Hokimiyat xarid faolligini ragʻbatlantirishga harakat qildi, ammo bu faqat bozorning vaqtinchalik jonlanishiga olib keldi.
Xitoy banklari yangi turar-joy binolari qurilishi uchun kredit berishni toʻxtatdi. Hozircha Shanxay kabi yirik shaharlardagi loyihalar bundan mustasno.
Chet el banklari sabrsizlanib, eski qarzlarni qayta tuzishdan bosh tortmoqda. Xitoyning kamida 12 ta quruvchisi bankrotlik toʻgʻrisida ariza bergan.
Xitoyda uy-joy narxi ketma-ket uchinchi yil pasaymoqda. Koʻchmas mulk bozoridagi inqiroz butun mamlakat iqtisodiyotiga tahdid solmoqda.
Eslatib oʻtamiz, 2024-yilda Oʻzbekiston koʻchmas mulk bozorida oʻtgan yilga nisbatan bitimlar sonining 2,2 foizga kamayishi qayd etilgan. Bunga ipoteka kreditlari oʻsishining sekinlashishi, yangi uy-joylarning faol qurilishi va talabning toʻyinishi asosiy sabab boʻldi. Faollikning pasayishiga qaramay, koʻchmas mulk narxlari oʻsishda davom etdi: ikkilamchi uy-joy narxi 6,3 foizga, yangi qurilgan uylar narxi esa 11,4 foizga oshdi.
