2025-yil 21-yanvar kuni “Взгляд.uz”ning YouTube va boshqa ijtimoiy tarmoqlarida, shuningdek, nashrning oʻz veb-saytida “PARK RETAIL” MCHJ nomidan quruvchining bir nechta oʻzaro bogʻliq kompaniyalar yordamida qoʻshni uylarda yashovchi aholining noroziligiga qaramay, obyekt qurilishini qayta boshlash urinishlari haqida reportaj eʼlon qilindi.
Gap Oʻzbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Seysmologiya institutiga tutash hududda, Toshkent shahri Shayxontohur tumani Labzak mahallasi Zulfiyaxonim koʻchasi 12/2-uy manzilida joylashgan 14 900 kvadrat metrlik maydon haqida bormoqda.
Koʻchmas mulk obyekti “PARK RETAIL” MCHJ nomiga yer uchastkasiga nisbatan doimiy foydalanish huquqi hamda bino va inshootlarga nisbatan mulk huquqi asosida roʻyxatdan oʻtkazilgan.
Koʻchmas mulkning oldi-sotdi hujjatlaridan maʼlum boʻlishicha, sotuvchi Golden House bilan aloqador boʻlgan “UNIQUE TRADE BUSINESS” MCHJ. Aslida, dastlab loyiha bilan Golden House shugʻullangan va 2023-yilda Union turar-joy majmuasini ommaviy axborot vositalari orqali eʼlon qilgan. Oʻshanda hatto oʻsha paytda mavjud boʻlmagan kvartiralarni sotish ham boshlangandi.
2023-yil 3-may kuni Toshkent shahar Qurilish bosh boshqarmasi (QBB) “PARK RETAIL” kompaniyasiga mazkur uchastka hududida binolarni rekonstruksiya qilish va qoʻshimcha inshootlar qurishga ruxsat berdi.
Ushbu qaror asosida 2023-yil 17-avgustda Arxitektura va shaharsozlik kengashi tomonidan ofis va mehmonxonaga ega koʻp maqsadli savdo-maishiy markaz, turar-joy majmuasi, jami uchta 20 qavatli bino qurilishi boʻyicha loyiha-smeta hujjatlari ekspertizasi xulosasi berildi.
Oxirgi ikkita hujjat yuzasidan Labzak mahallasi aholisi sudda eʼtiroz bildirdi.
Eslatib oʻtamiz, Toshkent shahar hokimining 2014-yil 12-sentyabrdagi 748-sonli qaroriga muvofiq, qurilish amalga oshirilishi kerak boʻlgan yer uchastkasi dastlab “Anhor-Lokomotiv” koʻngilochar va dam olish bogʻi qurilishi uchun ajratilgan edi. Biroq 78721-sonli nizolashilayotgan xulosada ushbu hududda “Anhor” koʻp funksiyali turar-joy majmuasi qurilishi belgilangan.
Farida Sharifullina “Housing-uz” portalidagi maqolasida taʼkidlashicha, Yer kodeksining 64-moddasiga koʻra, aholining dam olishi uchun foydalaniladigan yerlar (bogʻlar, xiyobonlar, skverlar, shuningdek ariq tarmogʻi yerlari) hamda qirgʻoqboʻyi yerlari umumiy foydalanishdagi yerlar jumlasiga kiradi. Umumiy foydalanishdagi yerlarda imoratlar va inshootlar qurishga faqat yerlarning belgilangan maqsadiga muvofiq ruxsat etiladi. Umumiy foydalanishdagi yerlarda imoratlar va inshootlar qurishga faqat yerlarning belgilangan maqsadiga muvofiq ruxsat etiladi.
Apellyatsiya komissiyasi birinchi instansiya sudining qirgʻoqboʻyi zonasiga oid argumentiga ham qoʻshilmadi. Birinchi instansiya sudi Toshkent shahar hokimining 2018-yil 13-iyuldagi “Toshkent shahridan oʻtuvchi kanallar va kollektorlarning qirgʻoqboʻyi uchastkalarini belgilash toʻgʻrisida”gi 1043-sonli qaroriga tayangan. “Biroq qonunchilikda Toshkent shahar hokimining kanallar atrofidagi masofani belgilash vakolatiga ega ekani haqida hech qanday asos yoʻq”, deyiladi portal materialida.
Bundan tashqari, Toshkent shahar kanallardan foydalanish va ularga tutash hududlarni obodonlashtirish boshqarmasining 2023-yil 17-fevraldagi xatida koʻp qavatli uylarning yertoʻlasiga suv tushishi holatlari uchun boshqarma javobgar emasligi koʻrsatilgan.
Bundan tashqari, apellyatsiya hayʼati shuni taʼkidlaydiki, qurilish rejalashtirilayotgan obyekt va ushbu hududdan oqib oʻtuvchi kanal oʻrtasida qoʻriqlanadigan hudud boʻyicha mutaxassislarning aniq xulosasi yoʻqligiga qaramay, QBB loyiha-smeta hujjatlari xulosasini bergan.
Shuningdek, sudlov hayʼati birinchi instansiya sudining nizolashilayotgan xulosa arizachilarning huquqlarini buzmaganligi haqidagi qaroriga qisman qoʻshilmaydi: “Ariza beruvchilarning aksariyati uchta 20 qavatli turar-joy binosi qurilishi rejalashtirilgan hududda yashaydi va bu joy ularning kundalik hayoti bilan chambarchas bogʻliq”.
Bundan tashqari, apellyatsiya komissiyasi birinchi instansiya sudining qirgʻoqboʻyi zonasiga oid argumentiga qoʻshilmadi. Sharifullinaning taʼkidlashicha, birinchi instansiya sudi Toshkent shahar hokimining 2018-yil 13-iyuldagi “Toshkent shahridan oqib oʻtuvchi kanal va kollektorlarning qirgʻoqboʻyi uchastkalarini belgilash toʻgʻrisida”gi 1043-sonli qaroriga tayangan. “Biroq qonunchilikda Toshkent shahar hokimining kanallar atrofidagi masofani belgilash vakolatiga egaligi haqida hech qanday asos yoʻq.
Toshkent shahar kanallardan foydalanish va ularga tutash hududlarni obodonlashtirish boshqarmasining 2023-yil 17-fevraldagi xatida koʻp qavatli uylarning yertoʻlasiga suv tushishi holatlari uchun boshqarma javobgar emasligi koʻrsatilgan”.
Shu munosabat bilan, sudlov hayʼati tomonidan 2023-yil 17-avgustdagi “Loyiha-smeta hujjatlarini kelishish toʻgʻrisida”gi 78721-son xulosani haqiqiy emas deb topish qismi boʻyicha iltimosnomani qanoatlantirish toʻgʻrisida yangi qaror qabul qilinib, qarorning qolgan qismi oʻzgarishsiz qoldirilgan va apellyatsiya shikoyati qisman qanoatlantirilgan.
Oʻtkazilgan “tinglovlar” toʻgʻrisida reklama tarqatish
2024-yil 31-dekabr kuni yirik ommaviy axborot vositalari va Telegram kanallarda bir-biriga oʻxshash, ammo ayrimlari “Reklama huquqi asosida” deb belgilangan reklama maqolalari paydo boʻldi.
Nashrda shunday deyilgan edi: “Votum Rating nashriyot uyi va GRANDPR aloqa agentligi 30-dekabr kuni Labzak mahallasi aholisi va toshkentliklarni Park Retail MCHJ tomonidan uy-joy majmuasi qurilishi muhokamasiga taklif qildi. Tadbir davomida loyihani oʻzgartirish va obodonlashtirish boʻyicha aholining barcha istaklari toʻplandi. Eʼtirozlar dasturchiga va davlat tuzilmalariga yuboriladi”.
Maqolada avvalgi loyiha avval sud qarori bilan, keyin quruvchi tomonidan ham toʻliq bekor qilingani eslatib oʻtildi.
“Hozirda loyiha mavjud emas: u toshkentliklarning xohish-istaklarini inobatga olgan holda yangidan yaratiladi. Shu maqsadda jamoatchilik fikri oʻrganildi, jamoatchilik eshituvlari oʻtkazildi va ekspertlarning xulosalari toʻplandi”, — deyiladi xabarda.
Maqolada, shuningdek, “agentliklar quruvchining buyurtmasi boʻyicha jamoatchilik fikrini oʻrganib, ekspertlarning fikrlarini toʻplagan va xohlovchilarni oʻz fikrlarini bildirishga taklif qilgan.”
Kun.uz nashriga bergan intervyusida Votum Rating kompaniyasi direktori Yekaterina Ledovskayaning aytishicha, ularga mahalla aholisi vaziyatni hal qilishda yordam soʻrab murojaat qilgan, chunki ular oʻz fikrlarini quruvchi tomonidan eshitilishini xohlashgan. Shuning uchun kompaniya quruvchiga murojaat qilib, qoʻshimcha maʼlumot oldi va mahalla aholisining fikrini bilish uchun platforma yaratdi.
Bundan kelib chiqadiki, aholi bir yildan kamroq faoliyat yuritgan kompaniyaga murojaat qilgan (MCHJ 2023-yil oktyabr oyida roʻyxatdan oʻtgan). Eʼtiborlisi, “jamoatchilik eshituvlari”ni tashkil etish va bu haqdagi maʼlumotlarni ommaviy axborot vositalarida tarqatishda Votum Ratingsʼdan tashqari Research Group CA va GrandPR ham ishtirok etgan. Ushbu kompaniyalarning barchasining taʼsischisi Oraz Abdurazakov boʻlib, u oʻsha paytda Golden House tarkibiga kiruvchi Orient Group korporativ kommunikatsiyalar boʻyicha bosh direktor oʻrinbosari lavozimida ishlagan (hozir u haqidagi maʼlumotlar veb-saytdan olib tashlangan).
Reklama nashri jamoatchilik eshituvlari va soʻrovlari davomida toʻplangan barcha fikr va istaklar, shuningdek, ekspertlarning fikrlari yakuniy bayonnomaga kiritilgan degan xulosaga keldi. U Toshkent shahar hokimligi, Qurilish va uy-joy kommunal xoʻjaligi vazirligi hamda Toshkent shahridagi qurilish ishlarini nazorat qilish uchun masʼul boʻlgan boshqa davlat idoralariga yuboriladi.
Manfaatdor Labzak mahallasi aholisiga ushbu yakuniy bayonnoma taqdim etilmagan va ular yangi loyiha haqida tasavvurga ega emas.
“Tinglovlar”ga qaytsak, faqat toʻrtta uy obyektga bevosita yaqin joylashganini taʼkidlaymiz. Bular: 9, 10, 95 va 95A-uylar.
Reportaj tayyorlayotganimizda aynan shu uylarning aholisi uchrashuvga chiqdi va aynan ular qurilishga qarshi chiqmoqda. Ularning soʻzlariga koʻra, ular Hyatt Regencyʼdagi ushbu eshituvga bormoqchi boʻlishgan, ammo bunga muvaffaq boʻlishgan.
Shuningdek, reklama materiallarida eʼlon qilingan fotosuratlarda ularning orqadan olinganligi koʻzga tashlanadi, bu esa hozir boʻlganlarni tanib boʻlmasligini anglatadi. Shu bilan birga, tadbir qayerda oʻtkazilgani hech qayerda aytilmagan.
Shaharliklardan birining “Взгляд.uz”ga bergan intervyusida aytishicha, “eshituvlarda kimlar ishtirok etayotganini koʻrsak, mahalla raisimizga suratni koʻrsatishimiz mumkin edi va u [balki] bu odamlar bizning mahallada yashamaydi, deb aytishi mumkin edi”.
Labzak mahallasida yashovchi Alisher Xolmatovning Housing News`da eʼlon qilingan izohini ilova qilamiz:
“Mana shu mahalla fuqarosi sifatida aytishim mumkinki, jamoatchilik fikri boʻyicha hech qanday haqiqiy oʻrganish oʻtkazilmagan. 2 nafar qiz xonadonma-xonadon yurib, F.I.O. va telefon raqamlarini yigʻishgan. Ular hammaga keyinroq qoʻngʻiroq qilib, tarafdor yoki qarshi ekanimizni bilib olishini aytishdi. Shu tariqa ular mahallamiz aholisini chalgʻitdi. Buni ular xonadoniga kirgan barcha aholi tasdiqlashi mumkin. Koʻpchilik hatto ular bilan gaplashmadi ham. Hech kim bizga qoʻngʻiroq qilgani ham yoʻq, bizdan hech narsa soʻramadi ham. “Tinglov”dan bir kun oldin bizga bir qiz qoʻngʻiroq qilib, tinglovga taklif qildi. Uning aytishicha, u Tashkent City`da, Hilton mehmonxonasining Kongress-xollida soat 15:00 da boʻlib oʻtadi. Bu Yangi yil arafasida boʻlgani uchun aholi 6-7 nafar faollar ushbu tadbirga borishga qaror qildi. Qoʻshnilarimiz qaytib kelganda, u yerda hech kimni topa olmaganini aytdi. Eshituvdan keyingi fotosuratdan maʼlum boʻldiki, konferensiya Hyatt Regency`da boʻlib oʻtgan. Uchrashuv oʻtkaziladigan joyni qidirish paytida qoʻngʻiroq qilgan va notoʻgʻri manzilni aytgan qiz uchrashuv qayerda oʻtkazilayotganini aytishdan qatʼiyan bosh tortdi. Uchrashuvning oʻzida mahallamizga hech qanday aloqasi boʻlmagan masovka oʻtirgan boʻlsa kerak”.
Ayni paytda hudud devor bilan oʻralgan va poydevor qazilgan. Qurilish toʻxtatildi.
Shuni qoʻshimcha qilish kerakki, obyektning butun hududi oʻsimliklardan “tozalangan”. Mahalliy aholining soʻzlariga koʻra, bir necha oʻnlab daraxtlar kesilgan, ular orasida qimmatbaholari bor edi.
Abdurazakov va unga aloqador kompaniyalar tomonidan bosim
“Взгляд.uz”ning “Anhorboʻyida mojaro: Tadbirkor seysmik jihatdan xavfli hududda koʻp qavatli uy qurmoqchi” nomli reportaj 2025-yil 21-yanvarda eʼlon qilingan.
Shu kuni, maqola eʼlon qilinganidan biroz vaqt oʻtgach, nashr bosh muharririga oʻzini Maʼruf Ahmedov deb tanishtirgan va Oraz Abdurazakovning advokati ekanligini maʼlum qilgan shaxs qoʻngʻiroq qildi.
U ishni sud bilan tahdid qilish bilan boshladi va muammoni hal qilishning uchta variantini taklif qildi: Oraz Abdurazakov haqidagi maʼlumotni olib tashlash, videoni butunlay oʻchirish yoki mojaroni sudda hal qilish.
Mutaxassis agar ish sudga yetib borsa, Oraz Abdurazakovga yetkazilgan zararni nashr toʻlashi kerakligini tushuntirdi. Suhbatdan “milliard soʻm” lip etib oʻtdi. Biroq keyinroq advokat bu “hech qanday tahdid emas”ligini aniqlashtirdi.
Oʻsha kuni kechga yaqin Oraz Abdurazakovning oʻzi Telegram messenjeri orqali “Взгляд.uz” nashrining tijorat boʻlimi xodimiga xabar yubora boshladi. Abdurazzoqov videoning sarlavhasi haqoratomuz ekanini yozdi.
Xodimimiz Research Group CA, Votum Rating va GrandPR taʼsischisi Abdurazzoqovga tahririyat bilan bogʻlanishni taklif qilganida, u muloqotni davom ettirishni xohlamasligini aytib, maqolani yolgʻon deb atadi va advokatlar bilan tahdid qildi.
22-yanvar kuni “Research Group CA” direktori Vyacheslav Karpov tahririyatga qoʻngʻiroq qilib, kompaniyaning obroʻsiga putur yetkazilgani haqida sudga daʼvo arizasi yuborilganini maʼlum qildi.
Daʼvo arizasida aytilishicha, reportajda aholi “xodimlar haqida yuzxotirchiliksiz fikr bildirishgan” [Research Group — tahr.] va material oxirida kompaniyaning roʻyxatdan oʻtgan maʼlumotlari koʻrsatiladi. Karpovning fikricha, “hamma narsa salbiy ruhda taqdim etilib, oʻquvchilarda nafrat uygʻotgan”. Shuningdek, uni reportajda huquq-tartibot idoralariga ishni koʻrib chiqishga chaqirish haqidagi iltimos ham xijolatga soldi.
Daʼvoning oxirida Karpov quyidagilarni yozdi [imlo va tinish belgilari saqlanib qolgan]:
“Yuqoridagilarga asoslanib, ishni sudga qadar yuritish tartibida kompaniyamizning ushbu hududda qurilish bilan bogʻliq nojoʻya operatsiyalarda ishtiroki bozordagi yetakchi tadqiqot kompaniyasining obroʻsiga putur yetkazgani yuzasidan raddiya keltirishni hamda sayt orqali xodimlarim va shaxsan mendan rasman uzr soʻrashingizni talab qilamiz”.
Jurnalistning kasbiy faoliyatini himoya qilish toʻgʻrisidagi qonunning 4-moddasiga (Senzuraga yoʻl qoʻyilmasligi) koʻra, hech kim jurnalistdan eʼlon qilinayotgan xabarlar yoki materiallar oldindan kelishib olinishini, shuningdek ularning matni oʻzgartirilishini yoxud ularning nashrdan butunlay olib tashlanishini (efirga berilmasligini) talab qilish huquqiga ega emas. Xuddi shu qonunning 5-moddasiga (Jurnalistning huquqlari) koʻra, oʻzi tayyorlagan xabarlar va materiallarni ommaviy axborot vositalari orqali imzosini yoki taxallusini qoʻyib tarqatish, ularda oʻz fikr-mulohazasini ifodalash; 8-moddada (Jurnalistning daxlsizligi) esa tanqidiy materiallar eʼlon qilganligi uchun jurnalistni taʼqib qilishga yoʻl qoʻyilmasligi belgilangan.
Oxirida oʻquvchilarga yetkazmoqchi boʻlgan bir nechta iqtiboslarni keltiramiz:
“Biz oʻtgan toʻrt yil davomida jamiyatimizda oshkoralik va ochiqlik, soʻz erkinligi muhitida yashash va ishlashga asta-sekin oʻrganib boryapmiz. Bu qiyin, lekin biz oʻrganmoqdamiz <...> har bir davlat organi oʻz kundalik faoliyatida ommaviy axborot vositalari bilan yaqin muloqot va hamkorlikni yoʻlga qoʻyishi zarur va shart”.
Prezident Shavkat Mirziyoyevning parlamentga murojaatidan. 2020-yil 29-dekabr.
“Sizlar menga yelkadoshsiz, yordamingizga tayanaman. Adolatni yetkazishdan toʻxtamanglar, qoʻrqmanglar. Ortingizda Prezident turibdi. Bu yoʻldan ortga qaytmaymiz”.
Shavkat Mirziyoyev Fargʻona viloyatiga tashrifi chogʻida. 2021-yil 4-fevral.
“Prezidentimizning matbuot va soʻz erkinligi borasidagi pozitsiyalari juda qatʼiy boʻlib, bu ochiqlik siyosatisiz taraqqiyotga erishish qiyinligini koʻrsatadi”.
Komil Allamjonov nodavlat telekanallari vakillari bilan uchrashuvda. 2024-yil 10-may.
Oʻzbekiston matbuot erkinligi reytingida 11 pogʻonaga pastlab, 180 ta davlat orasida 148-oʻrinni egallab turibdi. Bu haqda Inson huquqlari boʻyicha xalqaro tashkilotning 2024-yil 2-maydagi “Chegara bilmas muxbirlar” maqolasidan maʼlum boʻldi.
